poniedziałek, 31 sierpnia 2020

Felieton: Jak chronić domowe archiwum cz.3

 

#Fotografie

W swoich zbiorach najczęściej posiadamy fotografie kolorowe, czarno-białe, negatywy – (klisze) oraz rzadziej ich odmiany tj. negatywy szklane, nitrocelulozowe i acetylocelulozowe.

Jeśli będziemy dobrze przechowywać fotografie to będziemy długo się cieszyć z nich. Przy złym użytkowaniu i przechowywaniu fotografie szybką się stają podatne na uszkodzenia. Fotografie są wrażliwe na zmiany temperatur, na ciepło, na wilgoć. Wyższa temperatura może spowodować pojawienie się pęcherzyków na powierzchni fotografii. Wilgotność powyżej 60%  powoduje sklejanie się emulsji i powstawanie pleśni. 

Natomiast  światło powoduje blaknięciu obrazu. Optymalne warunki klimatyczne to temperatura mniejsza niż 18ºC, wilgotność 35-40% RH. Dopuszczalne są wahania o 2ºC i 4% RH co może być trudne w domowych warunkach. Fotografie należy przechowywać w odpowiednich opakowaniach z atestem PAT (Photographic Activity Test, ISO Standard 18916)[1] najlepiej w metalowych szafach z aluminium anodowanego, stali nierdzewnej lub stali pokrytej lakierem piecowym[2], w pudłach z bezkwasowej tektury falistej lub w pudłach introligatorskich. 

Fotografii nie powinno się też dotykać gołymi rękami. Zalecane są do tego celu m.in. bawełniane rękawiczki. Jeśli mamy poniszczone fotografie nie należy samemu próbować naprawiać. W takiej sytuacji warto je zanieść do konserwatora fotografii. Trzeba pamiętać o usunięcie kurzu z powierzchni fotografii przy użyciu gumowej gruszki, następnie oczyszczamy daną fotografię szczoteczką o miękkim włosiu. 

Jeśli chodzi o fotografie w albumach to należy przekładać odpowiednim papierem, jeśli ulegają uszkodzeniu. Albumy powinny być przechowywane pionowo. Negatywy szklane musimy przechowywać w oddzielnych kopertach papierowych w pionie, w odpowiednio wyścielonej szafie lub w mocnych pudłach. Natomiast negatywy (klisze) przechowujemy w papierowych lub poliestrowych obwolutach (pudła, segregatory). 

Do obliczania warunków klimatycznych przechowywanych materiałów archiwalnych możemy użyć specjalnego kalkulatora: http://www.dpcalc.org/

Jeśli chodzi o skanowanie to dla potrzeb domowych wystarczy format TIFF, 300-600 ppi, 24 bity kolor. Gdy będziemy fotografować zbiory fotograficzne głównym formatem, w którym będziemy wykonywać pliki będzie bezstratny RAW (później z RAW eksportujemy do TIFF, ewentualnie JPG).



[1] http://www.iso.org/iso/iso_catalogue/catalogue_tc/catalogue_detail.htm?csnumber=31940

[2] Zasady postępowania z materiałami archiwalnymi, s63

czwartek, 27 sierpnia 2020

Felieton: Jak chronić domowe archiwum cz.2

 

Zapraszam na kolejną część poradnika o ochronie domowego archiwum :)



#Filmy/VHS/kasety magnetofonowe

W domowym archiwum posiadamy najczęściej kasety VHS, kasety magnetofonowe (rzadziej taśmy filmowe tj. taśmy celuloidowe, taśmy na bazie octanu celulozy, taśmy na bazie poliestrów). Filmy przechowujemy w chłodnym pomieszczeniu w opakowaniu metalu lub kartonu. W przypadku łatwopalnych taśm nitrocelulozowych należy składować w niskiej temperaturze, oddzielne od innych zebranych materiałów.

Optymalne warunki klimatyczne dla filmów czarno-białych to temperatura mniejsza niż 10ºC (przy przechowywaniu długoterminowym), wilgotność 20-50 % RH. Dla filmów kolorowych jest to temperatura mniejsza niż 0ºC (przy przechowywaniu długoterminowym), wilgotność 20-30 % RH[1]. Jeżeli filmy są przechowywane w temperaturze przekraczającej 21°C i wilgotności powietrza powyżej 60% RH, istnieje duża szansa na rozwój mikroorganizmów na powierzchni emulsji. 

Trzeba też uważać na uszkodzenia mechaniczne takiej jak rysy, zadrapania, odkształcenia, uszkodzenie sklejek, zanieczyszczenia na taśmach, uszkodzona perforacja. Kasety VHS i magnetofonowe przechowujemy w normalnych warunkach.  Jedynie trzeba pamiętać, żeby w pobliżu nie było w ich pobliżu źródła pola elektromagnetycznego.

Oczywiście materiały audiowizualne możemy także zdigitalizować. To też jest forma ochrony oryginalnych nośników. W tym przypadku najczęściej oddajemy takie materiały wyspecjalizowanej firmie. Pliki cyfrowe będziemy mieli w postaci MPEG2, AVI, MP4, WAV, MP3 będziemy mieli zatem na płytach DVD lub na dyskach zewnętrznych.

piątek, 21 sierpnia 2020

Digitalizacja publicznych zasobów geodezyjnych i kartograficznych w Poznaniu

W Poznaniu zdigitalizowano publiczne zasoby geodezyjne i kartograficzne. Stworzono i udostępniono również e-usługi, które mają ułatwić korzystanie z tych danych. Więcej na IT w Administracji.  

Linki:

https://www.poznan.pl/mim/inwestycje/nieruchomosci.html

https://www.poznan.pl/mim/plan/plan.html?mtype=properties_for_sale


Felieton: Kilka słów o Archiwum Dokumentów Elektronicznych

Archiwa Państwowe rozwijają od wielu lat projekt (z różnym skutkiem) Archiwum Dokumentów Elektronicznych. Celem projektu jest umożliwienie przekazywania materiałów archiwalnych (w wersji elektronicznej) przez podmioty lub osoby prywatne. 

Przydatne linki:

Strona główna projektu

Platforma szkoleniowa

Materiały ADE

Narzędzia ADE

Słowniczek ADE


Ze strony NDAP

(...) Prototyp został zrealizowany przez Naukową i Akademicką Sieć Komputerową na podstawie decyzji 266/DIN/2006 Ministra Edukacji i Nauki i na zlecenie Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych. Założenia merytoryczne opracował zespół pracowników NDAP i archiwów państwowych pod kierunkiem Kazimierza Schmidta.

W testach prototypu brały udział trzy urzędy:

- Urząd Miasta w Chorzowie,

- Urząd Miasta w Częstochowie,

- Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych.

 (...)

Doświadczenia zdobyte podczas tworzenia i testowania systemu zostaną wykorzystane podczas projektowania i przygotowywania wersji produkcyjnej systemu Archiwum Dokumentów Elektronicznych.

(...)

Więcej informacji tutaj i tu.

Czyli czekamy czekamy na wersję produkcyjną, będzie to krok milowy w polskiej archiwistyce...




 

Specjalista ds. archiwizacji dokumentów w dziale prawnym [Sopot, Blue Media S.A.]

https://www.pracuj.pl/praca/specjalista-ds-archiwizacji-dokumentow-w-dziale-prawnym-sopot,oferta,1000393401

czwartek, 20 sierpnia 2020

Felieton: Jak chronić domowe archiwum cz.1

Każdy z nas posiada archiwum domowym (osobistym) i od najmłodszych lat tworzy się samoistnie. Fotografie, dokumenty szkolne, zawodowe, finansowe i medyczne, notatki, listy, zaproszenia, filmy i wiele innych składają się na nasze archiwalia. Są to zarówno swoje archiwalia pozostałej części rodziny, małżonków, partnerów lub też różne materiały zgromadzone w wyniku naszych zainteresowań lub otrzymane w prezencie. 

Mając do dyspozycji domowe archiwum musimy nie tylko mieć na uwadze uporządkowanie takiego archiwum w pewnych przyjętych normach ale i też trzeba zabezpieczyć przed zniszczeniem. Krótko pisząc, w takim archiwum mamy  dokumentację papierową i audiowizualną. Każda z typów dokumentacji należy inaczej chronić, zabezpieczać.

#dokumenty elektroniczne

Prócz wytwarzanej i archiwizowanej przez nas dokumentacji papierowej czy audiowizualnej wytwarzamy także dokumentację elektroniczną. Pierwszym miejscem, gdzie będą przechowywane nasze  dokumenty elektroniczne będzie dysk komputera. Trzeba jednak pomyśleć o archiwizacji na odrębnych dyskach. Dyski SSD idealne się nadają do tego. Dodatkowo można pomyśleć o przechowywaniu naszych dokumentów w usługach chmurowych (cloud computing)[1]. 

Przechowywanie w złych warunkach papieru powoduje tworzenie się grzybów, te z kolei wpływają na nasze zdrowie. Przechowywanie dysków też stanowi wyzwanie. Tak jak przy dokumentach papierowych czy fotografii  musi być odpowiednia wilgotność (5-95%) i temperatura (10-70°C).  

Sama trwałość dysków sięga tylko kilku lat Trzeba robić co kilka lat całościowe backupy tak aby nie stracić zdigitalizowanych danych. Można to robić na kolejnych dyskach lub na specjalnych płytach optycznych. Zawsze można w przyszłości pokusić się o własną pamięć NAS (Network Attached Storage)[2].


[1] https://pl.wikipedia.org/wiki/Chmura_obliczeniowa

[2] https://pl.wikipedia.org/wiki/Network_Attached_Storage


Felieton: Model referencyjny Open Archival Information System

Pod pojęciem repozytorium cyfrowe (archiwum cyfrowe) należy rozumieć system złożony z osób oraz przyjętych rozwiązań organizacyjnych i technicznych, powołany w celu zgromadzenia, przechowania oraz zapewnienia długoterminowego dostępu i użyteczności cyfrowego materiału. 

Co oznacza długotrwały dostęp??? Możemy wyróżnić archiwalne systemy biznesowe, które mają zapewnić dostępność i użyteczność deponowanych materiałów do 50 lat i archiwalne systemy instytucji kultury, które powinny gwarantować utrzymanie użyteczności zbiorów przez okres 100 i więcej lat. Różnice między nimi wynikają nie z zachowania długoterminowego, lecz wynika z dostępności dokumentów na podstawie różnych przepisów prawnych.

Ważna kwestą jest wiarygodność repozytorium. Wiarygodne archiwum to takie, które gwarantuje dostępność przechowywanych  i zarządzanych w nim dokumentów elektronicznych obecnie i w odległej przyszłości. Taki system powinien podlegać okresowej kontroli. Powinna być jasna polityka sporządzania i kontroli kopii zapasowych archiwizowanych obiektów, powinny być narzędzia do  wykrywania i odzysku utraconych lub uszkodzonych dokumentów. 

W tym miejscu przechodzimy do modelu referencyjnego Open Archival Information System (OAIS - norma postępowania w zakresie długoterminowej archiwizacji danych cyfrowych). Model ten jest uznany za uniwersalny model organizowania i funkcjonowania archiwów elektronicznych i stosowany do gromadzenia, przechowywania i udostępniania  różnych  typów  publikacji  elektronicznych. Standard ten jest oznaczony normą ISO14721:2012. W archiwach zgodnych z modelem OAIS istotne jest rozróżnienie pomiędzy danymi cyfrowymi (Data Object) a obiektami informacyjnymi (Information Object).

Można przyjąć, że każdy dokument elektroniczny, wraz z narzędziami umożliwiającymi jego odczyt będzie  określany mianem information object. Kolejnym kluczowym pojęciem w modelu referencyjnym OAIS jest pakiet informacyjny. Składa się on z dwóch komponentów, tj: przechowywanej informacji oraz opisu przechowywania. Przechowywana  informacja zawiera dane cyfrowe wraz narzędziami ich odczytu i prezentacji, natomiast opisu przechowywania to wszelkie informacje konieczne w procesie przechowywania.

Elementem niezbędnym w archiwum elektronicznym są wreszcie metadane przechowywanych obiektów (Information Packages). W modelu referencyjnym OAIS określane są one terminem Descriptive Information. Metadane dostarczają informacje o zawartości pakietu informacyjnego oraz umożliwiają jego odnalezienie w archiwum. Meta-informacje w tej wersji muszą być bardzo dokładne, bardzo rozbudowane.


Małe zmiany

Mając do dyspozycji CYFROWE ARCHI#WA i digipracę postanowiłem jednak połączyć oba blogi w jedno. To dobra decyzja.  :)

CYBER-ARCHIWUM #96: 4 identity security trends to watch in 2023

INFO:  https://www.helpnetsecurity.com/2023/01/10/4-identity-security-trends-to-watch-in-2023/