czwartek, 26 maja 2022

Poradnik: Jak skanować obiekty wielkoformatowe

Ojoj, już dawno nie dawałem dłuższego tekstu merytorycznego, zamierzam to zmienić :) nie tylko dawać same ciekawe linki :). Pora powiedzieć o skanowaniu obiektów wielkoformatowych. :)

Z obiektami wielkoformatowymi zawsze jest problem nawet kiedy mamy specjalistyczny skaner przeznaczony do digitalizacji dużych obiektów archiwalnych. Jakie są to materiały??? Mogą być to mapy, plany architektoniczne czy plakaty. Przez nadwymiarowe lub duże formaty zwykle rozumiemy przedmioty, które po całkowitym otwarciu są większe niż A2. Może to obejmować dokumenty o rozmiarze do A0+. Rozmiar takich obiektów powoduje, że są podatne na uszkodzenia, zwłaszcza kiedy nie mamy specjalistycznego skanera. Trzeba po prostu ostrożnie się obchodzić z takimi materiałami. 

Aby dobrze wykonać digitalizację należy stosować kilka wskazówek, które pozwolą nam na dobry wynik końcowy. 

1. Rozszycie i prostowanie dokumentów aktowych.

Tak jak w przypadku aktowych dokumentów A4, w przypadku A3 i więcej też rozszywamy o ile zachodzi taka konieczność. Usuwamy części metalowe (części szklane, plastikowe też usuwamy) i przeprowadzamy wstępną konserwację (np. podklejanie rozdarć). Nie zawsze mamy do dyspozycji płaskie materiały. Co to oznacza... w części przypadków, a w szczególności przy mapach mamy przechowywane zrolowane materiały. Pojawia się problem. W zależności o materiału wykonania, stan zachowania może być dobry lub zły. Nie zależnie od tego zalecane jest aby takie obiekty były stopniowo rozwijane lub rozkładane. Następnie zostawiamy na kilka godzin dla wyprostowania materiału przed samym skanowaniem. Taka operacja spowoduje o wiele mniejsze obciążenie materiału. Zmniejsza także ryzyko uszkodzeń, które mogą powstać podczas skanowania.

2. Użycie skanera wielkoformatowego. 

Skaner wielkoformatowy to powinien być standard przy takich materiałach. Jednak koszt skanera (100 000 zł i więcej), czasami unikalna konfiguracja sprzętu, oświetlenie powoduje, że taki sprzęt jest rzadkością, w małych ilościach. Jeśli nie mamy takiego skanera używamy skanera A4 co powoduje, że skanowanie się wydłuży, Będzie więcej szans na pojawienie się problemów w czasie samego skanowania. Czasami warto wtedy zatrudnić specjalistyczną firmę, która nam takie obiekty zdigitalizuje. Oczywiście taki outsourcing rodzi nowe wyzwania  takie jak zabezpieczenie kolekcji w czasie transportu, przed kradzieżą etc.

3. Skanowanie w częściach

Nie ważne czy mamy skaner wielkoformatowy czy A4 zawsze skanujmy w częściach. Taki proces spowoduje zmniejszenie występowania dziwnych artefaktów w czasie samego skanowania. Jeśli dobrze podzielimy obiekt na  części, to na pewno nie będzie problemu aby cyfrowo je połączyć w całość. Na pewno trzeba zrobić listę obiektów wg. rozmiarów. To będzie pomocne przy digitalizacji (np. kalibracja sprzętu). Jeśli zorganizujesz swoją kolekcję według rozmiaru przed rozpoczęciem digitalizacji, Twój przepływ pracy będzie znacznie bardziej wydajny. Dzieje się tak, ponieważ dostosowanie ustawień kamery, na przykład wysokości kamery od przedmiotu i kalibracja przechwytywania kolorów, wymaga czasu. Możesz zminimalizować korekty, organizując swoją kolekcję z wyprzedzeniem, oszczędzając cenny czas.  

4. Ostrożnie obchodzenie z materiałami archiwalnymi.

Rozmiar części map, plakatów etc. powoduje to, że musimy ostrożnie operować takim materiałem. Zwłaszcza jeśli mamy zły stan zachowania. Dodatkowo poprzez nie właściwe skanowanie też możemy uszkodzić obiekt. Po prostu skanowanie takich wielkoformatowych materiałów jest nie wygodne, i żaden skaner tego nie zmieni. Przykładowo księgi A3 i więcej są ciężkie, nawet bardzo. Taka księga może ważyć 100 kg i więcej. Z tego powodu zawsze warto skanować w dwie osoby. 

5. Zarządzanie kolorami

Dokładne odwzorowanie kolorów jest koniecznością podczas tworzenia cyfrowych kopii obiektów archiwalnych bez względu na rozmiar. Kalibrujemy monitory, skanery, używamy wzorników kolorów. Naszym celem jest uzyskanie kolorystyki plików cyfrowych, które będą jak najbardziej zbliżone do fizycznego oryginału.

6. Formaty plików, rozdzielczości

Na pewno będzie to format TIFF (RGB, bez kompresji) o rozdzielczości 300 DPI (maksymalnie 600 DPI). O ile jeden dokument A4 w formacie TIFF będzie ważył 25MB o format A3 i powyżej będziemy mieli pliki powyżej 50MB. Większa rozdzielczość powoduje jeszcze zwiększenie ciężaru plików (powyżej 100MB). Oczywiście z tych plików możemy zrobić użytkowe JPG lub PDF. 

7. Metadane

Kluczem w digitalizacji oczywiście są odpowiednie jakościowo metadane. Bez dobrych metadanych nie ma dobrej digitalizacji. Metadane mają kluczowe znaczenie przy wyszukiwaniu. Musimy pamiętać, żeby dobrać odpowiednie metadane do naszej digitalizacji. Dodatkowo automatyczne metadane powodują przyśpieszenie pracy i zachowanie dobrej jakości. 

Podsumowanie

Tak powinno skanować :) Rzeczywistość jest często inna :) Jak ja skanuje takie materiały??? No niestety muszę sam ogarnąć manipulowanie obiektami wielkoformatowymi. Skanuję w częściach ale tak, że każda część ma swój margines. Wtedy już nie ma cyfrowego łączenia w programie graficznym. Cięższe obiekty powodują szybkie zmęczenie, a tym samym wydłużenie skanowania. Jak z powiedzeniem... Każdy orze jak może. :)


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Określenie celów wdrożenia systemu DMS

Przed wdrożeniem systemu zarządzania dokumentacją (DMS) , kluczowe jest określenie celów, które organizacja chce osiągnąć za jego pomocą. Te...